Κριτική παρουσίαση του βιβλίου του Λάσκαρη Π. Ζαράρη «Η θάλασσα που μας ενώνει» από τη φιλόλογο και κριτικό κ. Καίτη Λειβαδά, που δημοσιεύτηκε στο τεύχος 78 του λογοτεχνικού περιοδικού «Νέα Αριάδνη», Απρίλιος – Μάιος – Ιούνιος 2013.

ΖΩΝΤΑΝΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ – ΟΤΑΝ Η ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΕΜΠΝΕΕΤΑΙ

ΑΠΟ ΒΙΩΜΕΝΑ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ.

ΛΑΣΚΑΡΗ Π. ΖΑΡΑΡΗ:

«Η θάλασσα που μας ενώνει»,

Συλλογή σύντομων πεζογραφημάτων,

Ήρα Εκδοτική, 2013.

Ο Λάσκαρης Π. Ζαράρης εισέβαλε στον λογοτεχνικό χώρο ως ποιητής και πεζογράφος, με την ορμητικότητα της νιότης του και από την πρώτη του εμφάνιση άφησε άριστα δείγματα γραφής και έχει ήδη κατακτήσει πολλές διακρίσεις. Νέος, αφοσιωμένος οικογενειάρχης και ευτυχής πατέρας, υπηρετεί με αίσθηση χρέους και ανθρωπιάς το κοινωνικό λειτούργημά του, και έχει ήδη στο ενεργητικό του μια σειρά βιβλίων ποικίλων, ακόμα και ενός πολύ ωραίου παιδικού, ενώ έχει αναπτύξει και λογοτεχνική δραστηριότητα ευρύτερης αποδοχής στο internet. Ζει στη Νέα Αγχίαλο Βόλου.

 

Πρόσφατα εξέδωσε τη συλλογή διηγημάτων, με τίτλο: «Η θάλασσα που μας ενώνει». Όταν έχεις γεννηθεί ή αν ζεις στη Μαγνησία, θέλεις δεν θέλεις, κουβαλάς στο DNA σου τους μύθους του Παγασητικού και το κάλεσμα της θάλασσας, του Ιάσονα, την Αργοναυτική Εκστρατεία, την αναχώρηση των Αχαιών από την παραλία του Ευβοϊκού για τον Τρωικό Πόλεμο στα ίχνη της ωραίας Ελένης. Ενώ ήδη το ωραία εικονογραφημένο εξώφυλλο σε προδιαθέτει για να διαβάσεις ιστορίες για ανθρώπους που ξενιτεύτηκαν, για τον ξεριζωμό τους από την πανάρχαια κοιτίδα τους και για τις περιπέτειές τους στη νέα τους πατρίδα.

Το Αιγαίο πάντα στάθηκε η γέφυρα ανάμεσα στην Ελλάδα και την Ιωνία. Για χιλιάδες χρόνια διασχίσθηκε από ελληνικά καράβια μεταφέροντας ανθρώπους, εμπορεύματα και μηνύματα πολέμου και ειρήνης από τη μια την όχθη μέχρι την άλλη. Η αγκαλιά του Παγασητικού δέχθηκε στοργικά τους ξεριζωμένους Μικρασιάτες του 1922 και εδώ, στον Βόλο φώλιασε και στέριωσε η Νέα Ιωνία.

 

Γράφει ο συγγραφέας στον πρόλογό του: «Αλησμόνητες πατρίδες που αναγεννιούνται στη σκέψη και στην ψυχή των επόμενων γενιών και απλοί άνθρωποι που ξεπέρασαν τα όριά τους, ψυχικά και σωματικά, ώστε ν’ αντέξουν στις καινούργιες δύσκολες συνθήκες που δημιουργούνταν. Ο πόνος και η στάχτη της παλιάς ακμάζουσας ζωής, δεν τους αφήνει να ησυχάσουν. Μέσα από τις περιπέτειές τους ξεχωρίζουν ως ήρωες, που παρόλη τη συνολική τραγωδία υψώνουν τη φωνή τους και το ανάστημά τους, προσφέροντας ιδανικά παραδείγματα στους σύγχρονους για το αξεπέραστο κάλλος τους».

Η γραφή του Λάσκαρη Π. Ζαράρη διακρίνεται για τον λεκτικό της πλούτο και την αμεσότητα και γνησιότητα της φράσης. Έχει απήχηση στην ψυχή και το πνεύμα του αναγνώστη. Οι πράξεις και τα συναισθήματα των ηρώων συγκινούν και οι ανθρώπινοι χαρακτήρες αναδύονται γυμνοί και αληθινοί στο φως.

Όταν κλείσεις το βιβλίο αυτό του Λάσκαρη Ζαράρη, θα μείνουν στη σκέψη σου νωπές οι εντυπώσεις και θα σου γεννηθούν σκέψεις με προεκτάσεις. Συγκρίνεις άθελά σου τους Μικρασιάτες του ξεριζωμού και τον ερχομό τους στην πανάρχαια πατρίδα την Ελλάδα που τους δέχτηκε, με τους Έλληνες μετανάστες της Αυστραλίας, του Καναδά, της Αμερικής, της Γερμανίας, του Βελγίου τις δεκαετίες του ’50 και του ’60. Και όλους αυτούς τους Έλληνες που ρίζωσαν στις νέες τους πατρίδες τους συγκρίνεις με τους σημερινούς μετανάστες της Ασίας και της Αφρικής στην Ελλάδα, τις συνθήκες της ζωής τους στον τόπο μας, που είναι το προγεφύρωμα για την Ευρώπη και που χειμάζεται, αδυνατώντας να ζήσει τα ίδια τα δικά της παιδιά. Και σκέπτεσαι πως άλλο είναι να ρίχνεσαι στη θάλασσα για ένα χρυσόμαλλο δέρας ή «για ένα άδειο πουκάμισο, για μια Ελένη» και άλλο όταν σε ξεριζώνουν από τον τόπο σου και σε αναγκάζουν βίαια και απειλητικά να φύγεις για το άγνωστο.

Ο Διονύσης Λεϊμονής θα μας πει προλογίζοντας το βιβλίο του Ζαράρη: «Ήρωας είναι αυτός που τολμά κι αποτολμά όσα κάθε άλλος αποφεύγει και προσπερνά. Ήρωας είναι αυτός που τραβάει μπροστά συνειδητά όχι τυχαία, συγκρούεται με φαινομενικά αήττητες δυνάμεις, παλεύει, αγωνίζεται, κονταροχτυπιέται και θαλασσοδέρνεται ανεξάρτητα απ’ το αποτέλεσμα του αγώνα του. Ήρωας, τέλος είναι εκείνος που δεν απαιτεί επαίνους, δεν αναζητά επιβράβευση και χειροκροτήματα, αλλά ενεργεί έτσι γιατί δεν μπορεί να συμπεριφερθεί διαφορετικά ακροβατώντας στο μονόσχοινο του χρέους. Τον ηρωισμό επιτάσσει η ίδια του η ψυχή, η ζέση της καρδιάς του, η ανάγκη να επιτελέσει το σωστό  ακόμα και με κίνδυνο να απολέσει τη βολική ασφάλεια του αντιήρωα και να βουλιάξει σε απύθμενα πελάγη.

Έτσι ενεργούν οι ήρωες του Λάσκαρη Ζαράρη στα σύντομα πεζογραφήματα που ανθολογούνται σ’ αυτήν τη συλλογή καταγράφοντας τον ψυχισμό των ανθρώπων, που βιώνοντας με αξιοπρέπεια μια δίνη κοινωνικοπολιτικών γεγονότων, καταξιώνουν πρώτα απ’ όλα και πάνω απ’ όλα την ίδια τους την ύπαρξη. Οι ήρωες του Λάσκαρη Ζαράρη νικούν, γιατί επιβάλλονται με τον αγώνα, την προσπάθεια, με τη συνετή συμπεριφορά τους απέναντι σε κάθε αντιξοότητα διατρέχοντας τον κακοτράχαλο δρόμο της ελληνικής ιστορίας. Άντρες ή γυναίκες του παρελθόντος βαδίζουν εκούσια προς το πάθος αποτελώντας καταληκτικά πρότυπα συμπεριφοράς, σκέψης και πράξης. Άντρας ή γυναίκα δεν έχει σημασία, δεν υπάρχει διαφορά, όταν η ψυχή είναι ακμαία, καθαρή κι ατρόμητη. Ο ηρωισμός δεν έχει φύλο, δεν έχει βιολογική ταυτότητα, γιατί ο ηρωισμός είναι επιλογή, είναι πράξη, είναι ενέργεια». 

Ο φιλόλογος, δημοσιογράφος και κριτικός Διονύσης Λεϊμονής, ενθουσιασμένος από το βιβλίο του Ζαράρη, το προσεγγίζει από πολλές σκοπιές: την κοινωνιολογική, την ψυχολογική, την ιστορική, τη γεωγραφική και δένει τα συμπεράσματά του σε ένα ενιαίο πόρισμα.

Η Ελλάδα έχει αντιμετωπίσει σκοπέλους και πολύ περισσότερους υφάλους στη μακρόχρονη περιδιάβασή της στις εσχατιές της ιστορίας. Τούτη η θάλασσα, όμως, που πολλές φορές μας απείλησε φουρτουνιασμένη, είναι κι αυτή που μας ενώνει σε μια ατελεύτητη νοητή γραμμή αλησμόνητων πατρίδων. Έτσι το μακρόχρονο οδοιπορικό της ομολογουμένως  έχει φωτιστεί κι έχει αναδειχτεί από το φως που άπλετο σκόρπισαν μέσα στα σκοτάδια της συμφοράς της οι δυναμικές προσωπικότητες των ηρώων της. Από την αρχαιότητα ως τη σύγχρονη εποχή η χώρα μας μετεωρίζεται σε ένα σύμπαν αχανές και σκοτεινό στο οποίο καλείται να υπάρξει, να μη χαθεί, να πλανιέται διερχόμενη με μαεστρία μέσα από τα δεινά και τους κινδύνους που αναφύονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Έχει αντιμετωπίσει απειλές από πολυεθνικούς δυνάστες που πολύ την πόθησαν και βαριά τη λάβωσαν.

Ο ήρωας, όμως είναι εκείνος που αδράχνοντας το δοιάκι στα σθεναρά του χέρια, οδήγησε με ασφάλεια το πλεούμενο σε απάνεμα λιμάνια  προς έκπληξη των αρνητών τούτης της πολύπαθης χώρας. Μα κι αν ακόμα κάποιες φορές ο αγώνας των ηρώων δε στέφθηκε από επιτυχία, οι ήρωες έχουν επιτελέσει το χρέος τους ως άνθρωποι και πολίτες κι η νίκη τους αδιαμφισβήτητη αρκεί για να αισθανθούν την επιβράβευση, αφού μπόρεσαν να παραμείνουν μαχητικοί, δεν διανοήθηκαν να οπισθοβατήσουν, δε λύγισαν, δεν κάμφθηκαν ούτε περιήλθαν από φόβο και φτηνό υπολογισμό στην οδυνηρή θέση του οκνηρού αντιήρωα. Άλλωστε το σκαρί μας δε χάθηκε ποτέ αύτανδρο, αρμενίζει χρόνους και χρόνους, κι όπως ισχυρίζεται κι ο συγγραφέας Λάσκαρης Ζαράρης, η θάλασσα που μας ταξιδεύει και μας κλυδωνίζει μέσα στο πέρασμα του χρόνου είναι κι αυτή που πιστοποιεί πως είμαστε ένας λαός δοκιμαζόμενων ηρώων με σθένος, ψυχή και δυναμισμό. Έτσι οι ήρωες, καλοί κι έμπειροι καπεταναίοι, αναδεικνύονται πρότυπα συμπεριφοράς και πράξης σε μια κοινωνία κι εποχή εύκολου χρηματισμού, ηττοπάθειας και εγκληματικών αναδιπλώσεων προς τα ταπεινότερα και τα αχρειότερα. «Η θάλασσα που μας ενώνει», κι οι τρικυμίες, οι δοκιμασίες κι οι κλυδωνισμοί που έχουμε βιώσει ατσάλωσαν την ψυχή μας, θέριεψαν τη θέληση για πάλεμα ενάντια στους βραχύβιους ενδοιασμούς, φόβους και πειρασμούς μας, ώστε οι ήρωες να πληθαίνουν μέσα στον χρόνο κι η Ελλάδα να επιβιώνει ακόμα κι αν πολλές φορές κινδύνεψε από αναταράξεις και κοινωνικοπολιτικές θεομηνίες».

Δεν έχω παρά να προσυπογράψω τα γραφόμενα από τον συνάδελφο Διονύση Λεϊμονή και να ευχαριστήσω και να συγχαρώ τον Λάσκαρη Π. Ζαράρη για το θαυμάσιο πόνημά του με τις τόσες αρετές.

ΚΑΙΤΗ ΛΕΙΒΑΔΑ