Σάββατο 9 Νοεμβρίου 2013

Κριτική Παρουσίαση του Λάσκαρη Π. Ζαράρη για το εικονογραφημένο παραμύθι: «Τίμια δώρα» του Διονύση Λεϊμονή, Ήρα Εκδοτική, 2013.


   «Παραμονή Πρωτοχρονιάς. Ο αέρας ξύριζε τα πανύψηλα δέντρα. Οι νιφάδες του χιονιού είχαν αρχίσει από μέρες τον τρελό χορό τους. Ντυμένες στα λευκά στριφογύριζαν μέσα στο σκοτάδι παρασυρμένες απ’ το φύσημα του αέρα. Μια νυχτιά αλλιώτικη απ’ τις άλλες ήταν η αποψινή, μια γλυκιά βραδιά παρά την παγωνιά. Μόνο κάθε χρόνο τούτη η νύχτα είναι τόσο μαγική!!!».
   Με αυτή την εικόνα τού χειμωνιάτικου τοπίου ξεκινά η ιστορία του φιλόλογου – καθηγητή Διονύση Λεϊμονή ο οποίος μάς παρασύρει -τους μεγάλους σε ηλικία- στα ευτυχισμένα παιδικά μας χρόνια, τότε που η προσμονή όλων μας τελείωνε τη μέρα της Πρωτοχρονιάς κι ευχόμασταν ο αγαπημένος μας Αι-Βασίλης να μας φέρει το δώρο που ποθούσαμε διακαώς και ονειρευόμασταν πάντοτε.
   Στην περίπτωσή που μας απασχολεί βέβαια, έχουμε μπροστά μας τον Σάντα Κλάους, «τον παππού με την ξαναμμένη μύτη και τα ροδαλά μάγουλα», μαθαίνοντας παράλληλα για «τους καλούς του βοηθούς, τα ξωτικά που ψοφάνε για σκανδαλιές», αλλά και για «τις Νηρηίδες, τις θεότητες των ποταμών που ξεπλένουν τη γιορτινή στολή τού παππούλη», όπως ακριβώς μας περιγράφει ο συγγραφέας. Με τα ίδια υλικά που χρησιμοποιούνται και στα λαϊκά παραμύθια, διαμορφώνεται ένα παραμυθένιο σύμπαν που κεντρίζει απ’ την πρώτη στιγμή τούς μικρούς αναγνώστες. Ακολουθούν κάποιες προσωποποιήσεις φυσικών στοιχείων, του άνεμου Σιρόκου, του κυρ- Ήλιου και ύστερα παρουσιάζονται «οι καλοχτενισμένοι τάρανδοι που περίμεναν ανυπόμονοι να μεταφέρουν το όμορφο φορτίο υπακούοντας στον οδηγό της άμαξας». Χρησιμοποιούνται προσεχτικά επιλεγμένες λέξεις που φανερώνουν τη ποιότητα του λόγου του Διονύση Λεϊμονή.
   Μέσα σ’ όλο το ευχάριστο περιβάλλον τής προετοιμασίας του Σάντα Κλάους για το μεγάλο ταξίδι, όπου κυριαρχεί η αγάπη του για τα παιδιά, εμφανίζεται ξαφνικά από το πουθενά ένα άνθρωπος ντυμένος με κόκκινη στολή, όμοια μ’ εκείνη του παππού Νικολά. Και δεν είναι άλλος από τον δαιμόνιο εμποράκο, τον ιδιοκτήτη ενός μεγάλου πολυκαταστήματος στην πλατεία του κόσμου! Ο συμπαθής Νικολά αποτελεί ένα μεγάλο εμπόδιο για να πουλήσει εκείνος ο πονηρός τα παιχνίδια του, που κινδυνεύουν να μείνουν απούλητα.
   Στην πορεία διαισθανόμαστε την ατέλειωτη πάλη του καλού και του κακού, την προσπάθεια τού ενός να υπερισχύσει στο άλλο· ένα βασικό χαρακτηριστικό πολλών παραμυθιών, που όμως εδώ εμπλουτίζεται με τη γόνιμη φαντασία τού συγγραφέα και παίρνει πολλές ενδιαφέρουσες προεκτάσεις, παραδείγματος χάριν με την επικράτηση λογικών επιχειρημάτων και την πίστη στις δυνατότητες τού ορθώς σκεπτόμενου ανθρώπινου νου.  Μας τρώει η περιέργεια να μάθουμε την εξέλιξη της ιστορίας και παρατηρούμε σαν χάδι ν’ απλώνεται ο λόγος τού συγγραφέα στις παιδικές ψυχές, ακόμη και κάποιες φορές που η ανησυχία πάει ν’ απορροφήσει την ευτυχία όταν, χωρίς να πάρει είδηση κανείς, ο κατεργάρης έμπορος με τους συνεργάτες του αλλάζουν τους σάκους απ’ το φορτωμένο άρμα τού παππού, με τους δικούς τους. Και εύλογα μπορεί να αιωρηθεί το ερώτημα: «Ποιες ακριβώς θα είναι οι συνέπειες απ’ αυτή την πράξη για όλα τα παιδιά του κόσμου;».
   Μπροστά στα μάτια των παιδιών αρχίζει να εξιχνιάζεται μια καλοστημένη απάτη και η καρδούλα τους σπαρταρά μην τυχόν και δεν πραγματοποιηθεί η επιθυμία τους για ένα δώρο. Ο απατεώνας εμποράκος τα είχε οργανώσει όλα πολύ καλά, αφού φρόντισε να «τρώει διπλή μερίδα χοιρομέρια, αναψυκτικά, λίπη και πολλά γλυκά» για να παχύνει και να πάρει τη θέση τού πραγματικού Αι-Βασίλη, χωρίς να τον «μυριστεί» κανείς!
   Η συνέχεια θα μας ανταμείψει μ’ ένα απρόοπτο γεγονός και αμέσως γίνεται η εμφάνιση ενός ρασοφόρου γέροντα, του Βασίλειου. Σ’ αυτή τη χρονική στιγμή αρχίζει ένας απολαυστικός διάλογος, όπου δίνονται άμεσα τα μηνύματα της ειρήνης, της φιλίας και της αγάπης, που μέσω μιας χριστιανικής ηθικής επιδιώκεται να οδηγήσουν στη συνειδητοποίηση του λάθους και τη μετάνοια, ούτως ώστε να φυτρώσουν οι σωστοί σπόροι στη γόνιμη παιδική ψυχή και να δώσουν αργότερα γευστικούς παιδαγωγικούς καρπούς, με την υπευθυνότητα που χαρακτηρίζει το ύφος και το περιεχόμενο της γραφής τού Διονύση Λεϊμονή.
   Είναι η πρώτη φορά που ο συγγραφέας εκδίδει ένα έργο για ηλικίες μικρότερες απ’ ό,τι μας έχει συνηθίσει μέχρι τώρα (μετά από δύο μυθιστορήματα για ενήλικες και ένα νεανικό μυθιστόρημα), ενώ τον Μάρτιο του 2014 θα κυκλοφορήσει το περιπετειώδες παιδικό μυθιστόρημά του σχετικά με τα Ελγίνεια μάρμαρα, με τίτλο: «Το δέκατο έβδομο κιβώτιο», από τις εκδόσεις Πατάκη.
   Στο παραμύθι που παρουσιάζω εδώ, θίγονται σημαντικά θέματα που συνοψίζονται στη λαϊκή ρήση: «Ό,τι λάμπει δεν είναι χρυσός», με μια καλυμμένη αλλά έντονη φιλοσοφική διάθεση, που όμως εξωτερικεύεται θαυμάσια και αποκαλύπτεται σταδιακά με χαριτωμένους διαλόγους, συναρπαστική πλοκή, με απλή γλώσσα που όμως μπορεί αγγίζει βαθιά συναισθήματα και μάλιστα με μια λογοτεχνική μαεστρία, εφάμιλλη των παλιών αξιόλογων κλασικών δημιουργών. Ο συγγραφέας στοχεύει ταυτόχρονα στη διαίσθηση και στην αγνότητα των παιδιών, εξηγώντας αρκετές απορίες τους και απαντώντας σε πολλά ερωτήματα τους. Αναδεικνύει την αξία της επικράτησης της αλήθειας και της αποκάλυψης του ψέματος, κάτι που πρέπει να προβληματίσει θετικά, όχι μονάχα τα παιδιά μα και τους ενήλικες.
   Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως ένα καλό παραμύθι σκορπάει άπλετο φως, φωτίζει τις σκοτεινές σπηλιές τού μυαλού όπου πολλές φορές φωλιάζει ο φόβος, ενισχύοντας το παιδί με δώρα αληθινά της ψυχής και της καρδιάς, αναλλοίωτα στον χρόνο, όχι με πρόσκαιρα παιχνίδια που μπορεί κάποιος εύκολα να τα βαρεθεί και μετά να τ’ αφήσει στην άκρη, αφού πρώτα τον εντυπωσιάσουν.
   Θεωρώ ότι το παραμύθι του Διονύση Λεϊμονή με τον τίτλο: «Τίμια δώρα» και με την επιτυχημένη εικονογράφηση του ζωγράφου Ηριδανού, είναι ένα πολύ καλό, στέρεο σε ιδέες παραμύθι, που περιέχει πολλές οσμές και γεύσεις σαν το παλιό καλό κρασί και μπορεί να γοητεύσει τον κάθε αναγνώστη και ακροατή. Η κυριότερη όμως ευεργετική επίδρασή του, είναι η «μέθη της ψυχής» που επιτυγχάνεται καθώς αρχίσουν να μεστώνουν σιγά-σιγά οι «πνευματικοί θησαυροί» που αποκόμισε ο μικρός αναγνώστης, γεγονός που οφείλεται αναμφισβήτητα στην ειλικρίνεια των προθέσεων και στη γνησιότητα που διακρίνει τον δημιουργό του βιβλίου αυτού ως αξιόλογο άνθρωπο και σημαντικό παιδαγωγό.
   Εύχομαι στον φίλο Διονύση Λεϊμονή να συνεχίζει με αμείωτη αγάπη για τα παιδιά, να προσφέρει πάντα έργο εμπνευσμένο, ποιοτικό και πολύτιμο. 

08/11/2013

Λάσκαρης Π. Ζαράρης
Νέα Αγχίαλος Βόλου             

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου