Κριτικό σημείωμα για την ποιητική συλλογή της Νίκης Βλάχου: «Αρχιτεκτονικές στίχου, Ασκήσεις σε ποιητικές φόρμες», εκδόσεις Οιωνός.

   Η εικαστικός και ποιήτρια από τη Λαμία Νίκη Βλάχου προχώρησε στην έκδοση του τρίτου κατά σειρά βιβλίου της, μια ποιητική συλλογή που απέσπασε μάλιστα μέχρι τώρα δύο σημαντικές διακρίσεις. Τα ποιήματά της κοσμούν σκίτσα της ίδιας, κύριο στοιχείο των οποίων είναι οι μορφές ανθρώπων χωρίς να έχουν αποτυπωθεί πάνω τους τα μάτια, η μύτη, τα αυτιά, το στόμα και κατά συνέπεια απουσιάζουν οι εκφράσεις των προσώπων.

   Όσον αφορά το ποιητικό σύμπαν της δημιουργού, έχω να παρατηρήσω ότι, προσπαθώντας να προσαρμόσει την έμπνευσή της σε παραδοσιακά στιχουργικά σχήματα, κατορθώνει να μην κάνει υποχωρήσεις στα νοήματα και ταυτόχρονα ακολουθεί πιστά την ποιητική φόρμα που επιλέγει, δουλεύοντας μια τεχνική ομοιοκαταληξία.

   Η ποιητική συλλογή της Νίκης Βλάχου αρχίζει με μια ακροστιχίδα:

  

«Πού είσαι, ρε έμπνευση; Στο γραφείο μου υπήρχε μπουκάλι ρετσίνα.

Ούτε σονέτο έγραψα ούτε ωδή ούτε τερτσίνα».

   Συνεχίζει με το είδος του σονέτου, που το θεωρώ προσωπικά κομψοτέχνημα του ποιητικού λόγου και σας παρουσιάζω εδώ τη δεύτερη στροφή του:

Άντε γεια

(Ιταλικό σονέτο)

Σου ’δωσα το πληγωμένο μου φτερό,

στους ουρανούς που ζούσες να μην πέσεις

αλλά βαρέθηκα τις υποσχέσεις,

το ψέμα, το δάκρυ σου το γοερό.

   Κατόπιν επιδίδεται στα σύντομα δεκαπεντασύλλαβα στιχουργήματα ιαπωνικής προέλευσης, τα γνωστά χαϊκού:

Μικρή αγγελία

(Haiku)

Καλέστε τώρα.

Σ’ αγέννητα όνειρα∙

μήτρα χαρίζω.

   Θα δοκιμάσει τις δυνάμεις της σ’ ένα υπέροχο ρένγκα, σε μία οκτάβα και σ’ ένα σένριου:

Η Φράση

(Ρένγκα)

Μια μόνο φράση,

εδώ και τόσα χρόνια

γυρνούσε λιώμα.

Τη μάγευε η πλάση,

των φεγγαριών τ’ αλώνια.

Είχε την τάση,

με ήλιο και με χιόνια,

να ψάχνει το στόμα.

Μπερδεύτηκε στα δάση,

στων πεύκων τα βελόνια.

Σε κάποια φράση,

τη βρήκαν τ’ αηδόνια,

νεκρή στο χώμα.

Την ανασταίνω τώρα:

«Σ’ ΑΓΑΠΑΩ ΑΚΟΜΑ!».

Στων φεγγαριών το στόλο

(Οκτάβα)

Μες στην εφηβική μου τη λιακάδα,

ονειρευόμουν αστρικά ταξίδια.

Μα, φύτρωσε η πρώτη χαραμάδα,

διέπρεψε ανάμεσα στα φρύδια.

Και τώρα που ναυάγησε η σπιρτάδα,

βυθίζομαι στου χρόνου τα βαρίδια.

Στρέφω το βλέμμα μου ψηλά στο θόλο.

Θα μπω ποτέ στων φεγγαριών το στόλο;

Ημερήσια ιατρική συνταγή προς στιχουργούς

(Σένριου)

Καταπίνετε

δυο χαπάκια ποίησης∙

όχι ληγμένα.

   Θα κλείσω αυτή τη σύντομη παρουσίαση του βιβλίου με τη πρώτη στροφή της μπαλάντας με τίτλο: «Του έρωτα το θύμα»:

Γυρνά ο νους στο έμπα του αιώνα,

στο τρυφερό εκείνο καλοκαίρι.

Στο βλέμμα μου σταματημένη εικόνα,

κολλά, δεν την κινεί μήτε τ’ αγέρι.

Σε μια εκδρομή, σε πελαγίσια μέρη,

στην κουπαστή χαζεύοντας το κύμα,

το πλοίο κατάφορτο απ’ ασκέρι,

κατάντησα του έρωτα το θύμα.

   Η ποίηση της Νίκης Βλάχου είναι βαθιά ερωτική, έξυπνη, παιγνιώδης, γνήσια. Αποφεύγει τις λυρικές υπερβολές και τις στιχουργικές ακρότητες. Ακόμη και τα ελευθερόστιχα ποιήματά της χαρακτηρίζονται από μία δωρική λιτότητα, σοφές επιλογές λέξεων και ρυθμική αρμονία.

   Διαβάζοντας την ποιητική συλλογή: «Αρχιτεκτονικές στίχου», μου ήρθαν στο μυαλό οι εξής δύο στίχοι του Μανώλη Αναγνωστάκη:

«Σαν πρόκες πρέπει να καρφώνονται οι λέξεις

να μην τις παίρνει ο άνεμος».   

  

   Καρφιά οι λέξεις της Νίκης Βλάχου, σφυρί η έμπνευσή της πάνω στο σανίδι του χρόνου, όχι όμως οξύς ο ήχος που προκαλούν αλλά μελωδικός. Ευελπιστώ ο χρόνος που περνά να φέρει σύντομα και άλλες αξιόλογες ποιητικές συλλογές της. Αγαπητή Νίκη, εύγε!

03/09/2014

Λάσκαρης Π. Ζαράρης