Ένα βραβευμένο δοκίμιο του Γεράσιμου Μοσχόπουλου για την αλληλεπίδραση του ανθρώπου με τα ζώα.

             

    

            Το κείμενο αυτό πραγματεύεται την αλληλεπίδραση του ανθρώπου απέναντι στα ζώα, αλλά και την προσφορά των ζώων στον άνθρωπο με την κατάλληλη εκπαίδευση. Με τον όρο αλληλεπίδραση εννοώ ότι ο άνθρωπος δεν έχει πάντα καλόβουλες προθέσεις απέναντι στα ζώα και ότι εκείνα αναλόγως τι ερεθίσματα δέχονται, το ανταποδίδουν. Όταν τα σκυλιά δέχονται φροντίδα και αγάπη, τότε γίνονται, κατά κανόνα φιλικά, αλλά αν ο άνθρωπος ασκεί βία στους σκύλους, τότε λογικό είναι κι εκείνα να γίνονται επιθετικά, καθώς η βία γεννά βία.

            1^ος τομέας: νομοθετικό πλαίσιο.

Πρώτα, θέλω να αναφερθώ σε κάποια σημεία του νομοθετικού πλαισίου που αφορούν στα ζώα συντροφιάς. Πιο συγκεκριμένα, δεν επιτρέπεται σε κάποιον ιδιοκτήτη ζώου να το παρατήσει ζώο του ή να το κρατά περιορισμένο στη βεράντα του σπιτιού του. Οι δύο προαναφερθείσες παραβάσεις μπορούν να επιφέρουν κυρώσεις στον ιδιοκτήτη από χρηματικά πρόστιμα χιλιάδων ευρώ μέχρι και φυλάκιση μερικών μηνών. Με αυτήν την επισήμανση, θέλω να τονίσω πόσο σημαντικό θεωρείται από την πολιτεία πως τα ζώα συντροφιάς πρέπει να μεταχειρίζονται με το δέοντα σεβασμό. Αντιθέτως, σε άλλον τομέα το νομοθετικό πλαίσιο μπορεί να χαρακτηριστεί ως ελλιπές αφού πειράματα γίνονται σε ζώα με το επιχείρημα ότι θα βρεθούν θεραπείες για τον άνθρωπο. Κατά την προσωπική μου άποψη θα έπρεπε να απαγορεύονται καθώς τα ζώα υποφέρουν και ο σκοπός δεν αγιάζει τα μέσα. Συνεπώς, θα μπορούσε να εμπλουτιστεί το νομοθετικό πλαίσιο με την απογόρευση τον πειραμάτων σε ζώα.

            2^ος τομέας: η κατάσταση στην Ελλάδα.

Ένας διαφορετικός τομέας που θέλω να αναφερθώ είναι η κατάσταση στην Ελλάδα με τα αδέσποτα που είναι επιεικώς απαράδεκτη. Το 2004 που έγιναν οι ολυμπιακοί αγώνες, δεχτήκαμε σαν κράτος την κοινωνική κατακραυγή για τα αδέσποτα σκυλιά που κυκλοφορούν ελεύθερα και σίγουρα δεν χαρακτηριστήκαμε φιλόζωοι. Τα μέτρα που παρθήκανε είναι να στειρωθούνε τα ζώα και να επιστρέφονται από τους δήμους στο μέρος από το οποίο παρθήκανε. Η ιδανική λύση θα ήταν να χτιστεί ένα μέρος για τα αδέσποτα, ώστε να μπορούν να κυκλοφορούν ελεύθερα, όπως παραδείγματος χάρη θα ήταν η κατασκευή ενός μεγάλου πάρκου, αν και μια τέτοια λύση είναι οικονομικά ασύμφορη, θα έλυνε και το πρόβλημα της δηλητηρίασης (φόλα) των σκυλιών. Από τα προαναφερθέντα προκύπτει ότι η Ελλάδα σαν κράτος  είναι αφιλόξενη προς τα οικόσιτα ζώα.

3^ος τομέας: η προσωπική προσπάθεια!

Παρά την αδιαφορία της πολιτείας, αλλά και τις κακόβουλες ενέργειες ορισμένων ανθρώπων, σημαντική είναι και η προσπάθεια πολλών ανθρώπων να βρουν στέγη σε αδέσποτα σκυλιά μέσω των κοινωνικών δικτύων. Πιο συγκεκριμένα, χρησιμοποιώντας το προφίλ τους στο facebook ή στο twitter βάζουν την φωτογραφία του σκυλιού και κάποια γνωρίσματά του και πολλές φορές επιτυγχάνουν την εύρεση σπιτικού για τα σκυλιά. Πέρα από το διαδίκτυο, υπάρχουν άνθρωποι που σιτίζουν τα αδέσποτα γατιά και σκυλιά της περιοχής τους. Οι προσπάθειες αυτές είναι αξιοθαύμαστες και δείχνουν ότι υπάρχουν άνθρωποι ευαίσθητοι που συναισθάνονται τα προβλήματα των αδέσποτων ζώων.

            4^ος τομέας: Η προσφορά των εκπαιδευμένων ζώων.

Μια πολύ σημαντική προσφορά των ζώων απέναντι στον άνθρωπο ύστερα από την κατάλληλη εκπαίδευση συναντάται σε διάφορους τομείς. Πιο συγκεκριμένα, τα σκυλιά ράτσας σέτερ βοηθούν τον άνθρωπο στο κυνήγι, ενώ τα τσοπανόσκυλα ράτσας παραδείγματος χάρη ακμπάς, βοηθούν τον βοσκό να ελέγξει και να προστατεύσει το ποίμνιό του. Άλλο ένα παράδειγμα αφοσίωσης σκυλιού προς τον άνθρωπο είναι τα σκυλιά ράτσας αρχαίου αγγλικού ποιμενικού, τα οποία είναι πολύ φιλικά προς τα παιδιά και μόνο όταν νιώσουν ότι απειλείται ένα μέλος της οικογένειας, τότε γίνονται επιθετικά. Άλλη μια περίπτωση είναι τα σκυλιά ράτσας βασιλικού κόλλεϋ, όπου μπορούν να εκπαιδευτούν για να βοηθήσουν άτομα με ειδικές ανάγκες. Δεν πρέπει να αγνοηθούν και τα σκυλιά ράτσας Έαρταλ τεριέ, όπου έχουν χρησιμοποιηθεί σαν αστυνομικά σκυλιά. Από τα παραπάνω προκύπτει ότι με την κατάλληλη καθοδήγηση, τα σκυλιά μπορούν να γίνουν εξαιρετικοί σύντροφοί αλλά και βοηθοί του ανθρώπου.

            5^ος τομέας: Η υιοθέτηση των οικόσιτων ζώων!

Πριν ολοκληρωθεί αυτό το δοκίμιο, αξίζει να σημειωθεί το πόσο σημαντική ενέργεια είναι η υιοθέτηση ενός οικόσιτου ζώου, τόσο για το σκύλο ή τη γάτα, όσο και για τον ίδιο τον άνθρωπο, καθώς πέρα από τα οφέλη που αποκτά το κατοικίδιο, αφού του παρέχεται μια ασφαλή στέγη, μια μόνιμη σίτιση και κτηνιατρική φροντίδα, και ο άνθρωπος επωφελείται. Πιο συγκεκριμένα, το μέλος της οικογένειας που αναλαμβάνει τη φροντίδα του οικόσιτου ζώου, αφενός γίνεται πιο υπεύθυνο, αφού κρίνεται από εκείνο η κάλυψη των αναγκών του ζώου συντροφιάς κι αφετέρου το ίδιο το άτομο αισθάνεται καλύτερα, αφού έχει αποδειχθεί ότι από τη συντροφιά με τα κατοικίδια ευεργετείται και ο ίδιος ο άνθρωπος. Κρίνεται απαραίτητο να σημειωθεί μια έρευνα που έγινε στο πανεπιστήμιο Έοτβος Λόραντ της Βουδαπέστης, όπου έντεκα εκπαιδευμένοι σκύλοι να μένουν ακίνητοι για οκτώ λεπτά υποβλήθηκαν στην τεχνική της λειτουργικής μαγνητικής απεικόνισης (fMRI) σε σύγκριση με τους εγκεφάλους 22 εθελοντών ανθρώπων. Οι σκύλοι και οι άνθρωποι άκουγαν τα ίδια ηχητικά ερεθίσματα, όπως γέλια ή κλάματα, ή χαρούμενα γαυγίσματα καθώς και άλλους ήχους. Η μελέτη έδειξε πως ένα τμήμα του εγκεφάλου των σκύλων είναι αφιερωμένο στο να αντιλαμβάνεται τη φωνή του ανθρώπου, δηλαδή με άλλα λόγια να ακούν τα συναισθήματα των ανθρώπων. Συνεπώς οι σκύλοι και οι άνθρωποι δεν μοιράζονται μόνο κοινό κοινωνικό περιβάλλον, αλλά και παρόμοιους εγκεφαλικούς μηχανισμούς.

            Επίλογος

Συνοψίζοντας, υπάρχει ένα νομοθετικό πλαίσιο που προστατεύει τα ζώα, αλλά κατά την προσωπική μου άποψη είναι ελλιπές, αφού επιτρέπει να γίνονται πειράματα στα ζώα. Επιπλέον, η κατάσταση στην Ελλάδα με τα αδέσποτα δεν μας χαρακτηρίζει σα φιλόζωο κράτος. Δεν πρέπει να αγνοηθεί και η μελέτη που καταδεικνύει πως τα σκυλιά ακούν τα συναισθήματά μας. Επιπλέον, αποτελεί ίσως τον πιο σημαντικό παράγοντα η προσωπική προσπάθεια και ευαισθητοποίηση του καθενός μας απέναντι στους τετράποδους φίλους μας, αλλά και σε όλα τα ζώα γενικότερα. Τέλος, αναμφισβήτητο είναι το διπλό όφελος, τόσο για τα οικόσιτα ζώα, όσο και για τον άνθρωπο που τα υιοθετεί. Εν κατακλείδι, οι άνθρωποι που αναλαμβάνουν μια τέτοια ευθύνη, οφείλουν να προστατεύουν και να φροντίζουν τα κατοικίδιά τους.  

Α’ έπαινος στον 4^ο διεθνή λογοτεχνικό διαγωνισμό ζωοφιλίας 2014.

Μοσχόπουλος Γεράσιμος