ΤΟ ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΛΑΣΚΑΡΗ Π. ΖΑΡΑΡΗ ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙ ΣΕ ΛΙΓΕΣ ΜΕΡΕΣ.

Σε λίγες μέρες κυκλοφορεί το καινούργιο βιβλίο του Αγχιαλίτη συγγραφέα και ποιητή Λάσκαρη Π. Ζαράρη, μία διπλή ποιητική συλλογή με τίτλο: «Τριάντα σταγόνες τ’ ουρανού και Η φλεγόμενη πόλη».

   Στην παρούσα διπλή ποιητική συλλογή, τα θέματα που παρουσιάζονται είναι μεταφυσικά, θρησκευτικά και διαπνέονται από τη νοσταλγία μιας αλησμόνητης αγαπημένης πόλης.

   «Οι τριάντα σταγόνες τ’ ουρανού» αποτελούνται από τριάντα ποιήματα με έντονη ρομαντική διάθεση, που συνθέτουν αποσπασματικά την εξής ιστορία: «Ένα αγαπημένο ζευγάρι στη ζωή, ο Πέτρος και η Ελένη, κάνουν το «μεγάλο ταξίδι» και δοκιμάζουν την αγάπη τους και τη συμβίωσή τους έξω από τους περιορισμούς που τους επιβάλλει η αίσθηση του σώματος. Βλέπουν και νιώθουν με την ψυχή προσπαθώντας να αποτυπώσουν τη μεταθανάτια εμπειρία τους, στην ουράνια και ασφαλή κατοικία τους, που οικοδεσπότης είναι ο Θεός και φροντίζει για όλα Εκείνος».

   «Η φλεγόμενη πόλη» είναι στην ουσία ο ύμνος μιας αλησμόνητης πόλης του Εύξεινου Πόντου, που αναγεννιέται μέσα στις σελίδες του βιβλίου, ενώ πρόσωπα του παρελθόντος μάς «αγγίζουν» με την αύρα τους αφήνοντας τα αποτυπώματά τους στην ιστορία. Δικαιούνται έστω την ελάχιστη ιστορική καταγραφή, αφού λείπουν τα βιβλία που καλύπτουν ικανοποιητικά το θέμα από άποψης μαρτυριών των προσφύγων της ευρύτερης περιοχής της Ανατολικής Ρωμυλίας. Με την ελπίδα πως ίσως η ποίηση καταφέρει να συμπληρώσει μια ψηφίδα στη συνολική προσπάθεια ανάδειξης των τοπικών πολιτισμικών ιδιαιτεροτήτων.

Παρουσίαση της ποιητικής συλλογής: «Όρνια-Λάμιες» του Δρ. Γεωργίου-Καρόλου Μ. Τσιλεδάκη, με την ευγενική υποστήριξη της Εταιρίας Μελέτης και Καταγραφής Απόδημου Ελληνισμού, Compu Media, 2014.

   Τι συμβαίνει όταν ένας πυρηνικός φυσικός αποφασίζει ν’ ασχοληθεί με την ποίηση; Νομοτελειακά, θα μπορούσαμε κάλλιστα να διατυπώσουμε την άποψη πως το άτομο και το μόριο, στοιχεία της ύλης που βρίσκονται στη φύση και δεν είναι ορατά, λειτουργούν με συγκεκριμένο τρόπο και προσπορίζουν στον συγγραφέα του παρόντος βιβλίου έναν εξοπλισμό. Έτσι φαίνεται ότι η ποίηση αντιγράφει τη δομή και τους κανόνες της φύσης∙ συμπέρασμα που εξάγουμε όταν εντρυφήσουμε με προσοχή στην ποίηση του Δρ. Γεωργίου-Καρόλου Μ. Τσιλεδάκη.

   Δεν στέκομαι μονάχα στα ενθαρρυντικά μηνύματα  που δίνουν οι μικρής έκτασης στίχοι του για μια αξιόλογη ποιητική πορεία, αφού ο ποιητής ακολουθεί ένα συλλαβικό σύστημα, διαχωρισμό των ποιημάτων σε στροφές και όπου δύναται πλέξιμο ομοιοκαταληξίας, δημιουργώντας παράλληλα έναν αρραγή συμβολισμό που διοχετεύει με νοηματικές προεκτάσεις τα ποιήματά του, παρόλο που επιλέγει  χαρακτηριστικά τρομακτικά όντα (έχιδνες, πύθωνες, όρνια, λάμιες, μέδουσες). Όλα αυτά χρησιμοποιήθηκαν απ’ την λαϊκή παράδοση, μέσω των παραμυθιών και των δημοτικών τραγουδιών, που επισύρουν το φόβο προς εμάς ως τρομερά στοιχεία της φύσης.

   Μας ενδιαφέρει πολύ λοιπόν, η προσέγγιση ενός επιστήμονα και ερευνητή στην μαγική και εξωλογική πλευρά που αντιπροσωπεύει το θυμικό, καταλαμβάνοντας το μεγαλύτερο θεματικό και εκφραστικό πυρήνα της ποίησης:

«Φίδι με σώμα Πύθωνα
και Έχιδνας φαρμάκι
τυλίχτηκε στο στέρνο μου
κι άρχιζε να με σφίγγε».

Από το ποίημα «Εχιδνοπύθωνας» που δεν αποτελεί παρά την ψυχική υπόκρουση ενός εξωτερικού κόσμου, μη αρεστού, σε σημείο να γίνεται εφιαλτικός και να επηρεάζει αρνητικώς -διαμέσω της απειλής και της αγωνίας- γόνιμα ανθρώπινα εσωτερικά χαρακτηριστικά, αναστέλλοντας δημιουργικές προσπάθειες.

   Η επίκληση του ποιητή εν πρώτης όψεως μοιάζει υπερβολική, όμως δικαιολογείται από την αγανάκτηση όταν συσσωρεύονται πολλά προσωπικά αδιέξοδα και η δικαιοσύνη απουσιάζει παντελώς από την κοινωνική ζωή:

«Όρνια-Λάμιες σας καλώ
νύχια της Νέμεσις ελάτε
ξεσκίστε με το ράμφος σας
τούτο το δέρμα τ’ όμορφο
κι αφήστε ν’ αγναντεύσω

Βλέπω λουλούδια εκεί μακριά;
Όχι, σκουλήκια είναι
και νύμφες πεταλούδες
μέχρι κι αυτές ντυθήκανε
Μάη να θυμίζουν

Το γέλιο τους το περιπαικτικό
που δεν μπορώ ν’ αντέξω
καθάριο γάργαρο νερό
ακούγεται απ’ έξω».

(Από το ποίημα που δανείζει τον τίτλο του σε ολόκληρη τη συλλογή).

   Ο Δρ. Γεώργιος-Κάρολος Μ. Τσιλεδάκης χρησιμοποιεί τον εθνικό μας στίχο, όπως είχε γράψει κάποτε ο Σεφέρης γι’ αυτόν: «το βαθύτερο κυμάτισμα της λαλιάς μας», δηλαδή τον ιαμβικό δεκαπεντασύλλαβο και μάλιστα όπως αποτυπώθηκε στο θρηνητικό είδος του δημοτικού τραγουδιού. Τον χωρίζει όμως σε δύο ημιστίχια και ο λυρισμός και το γνήσιο πάθος που αποδίδει στον δεκαπεντασύλλαβο γίνονται αποτελεσματικό όχημα για να μεταφέρει ο ποιητής στον αναγνώστη υπαρξιακά ερωτήματα και συνισταμένες, όντας εικαστικός μιας πένθιμης σύνθεσης, που όμως πριν απ’ όλα αντανακλά την ασφυκτική πραγματικότητα, εμποτίζοντας την ψυχή με την αδυναμία, το ανικανοποίητο, τη διάψευση, την έλλειψη προοπτικής στο μέλλον, καθώς το πεπρωμένο σφραγίζει ζωές και η απόδραση πια μοιάζει με όνειρο. Εδώ θα διακινδυνεύσω μια παρατήρηση: ανεξάρτητα από την διεισδυτικότητα της γραφής του ποιητή, δεν πρέπει να τον κατατάξουμε στους απαισιόδοξους μιας γενιάς, για τον απλό λόγο ότι όλα αυτά τα αρνητικά αισθήματα που ανέφερα προηγουμένως, είναι προϊόντα ανθρώπου που αγωνίστηκε θέτοντας μεγάλα οράματα στη ζωή του και δεν αρκείται σε μια συμβατική και χωρίς ποιότητα ζωή.

   Στο ποίημα «Δυο κουστούμια κι ένας παπαγάλος», το μαύρο χιούμορ διαχέεται στην ατμόσφαιρα προκαλώντας ανατριχίλα, καθώς συνταιριάζεται με μια τάση λογικής εκτίμησης και τελικού απολογισμού:

«Κουστούμια μην μαλώνετε
δίκιο δεν θα ζητήσω
πανώριος που στεκότανε
λευκοντυμένος ως γαμπρός
τι πένθιμα τώρα ξεπροβάλλει
μαυροντυμένος ως νεκρός
πότε ήταν πιο κομψός;
Δύσκολα ν’ απαντήσω».

   «Η Λήθη και η Μνημοσύνη» γίνονται ένα αντιθετικό ζεύγος που παλεύει αδιάκοπα:

«Σβήνει η μια στους τάφους
τα μαρμάρινα γραμμένα
μα τα κοράκια της άλλης
πάλι τα σμιλεύουν

Κι η μάχη λήγει πάντοτε
με τροπαιούχο την Λησμοσύνη
«Συνείδηση» δεν βαφτίσαν κάποτε
την νοσταλγούσα Μνημοσύνη;».

(Από τη δεύτερη και την τελευταία στροφή του ποιήματος).

   Στο ποίημα «Σαν άχρηστοι στρατιώτες» εκστομίζονται μεγάλες αλήθειες που είναι σε θέση να προβάλλει ο ευαίσθητος άνθρωπος και ποιητής, αφού η διαδρομή του στη ζωή δείχνει ότι δαπάνησε ατέλειωτες ώρες μες στη μοναξιά του, αναλύοντας ένα καλά στημένο παιχνίδι το οποίο φροντίζουν πάντα να σκεπάζουν έντεχνα οι ταγοί της εξουσίας με τα δαφνόφυλλα του ηρωισμού, μοιράζοντας τη δόξα σε όποιους τους ανήκει και κρατώντας για τον εαυτό τους τα οικονομικά προνόμια, ενώ διασπείρουν σκόπιμα το φόβο στους πολίτες για να τους χαλιναγωγούν:

«Δήθεν ήρωες γενναίοι
των μεγάλων σκοπών σταυροφόροι
οι ηγέτες μας πυγμαίοι
κι εμείς νεκροί λαμπαδηφόροι

Μαριονέτες των εκμεταλλευτών
που μιλούν για ελευθερία
υψώνουν τοίχους μεταξύ μας
που ονομάζουν δυσπιστία
ανταγωνιστικότητα και φθόνο
μαχητικότητα και υποψία
φτιάχνουν φαντάσματα εχθρούς
για την δική τους ευημερία».

Και από δίλημμα της στροφής του ίδιου ποιήματος, εύλογο ερώτημα όταν κανείς δεν ξέρει στη σύγχρονη εποχή ποιος είναι ο εχθρός του, αφού ομολογουμένως τα πρόσωπα δεν είναι τόσο επικίνδυνα όσο οι συνθήκες που επικρατούν ως αιμοβόρα φαντάσματα, δηλώνοντας την ασώματη παρουσία τους και την εξολοθρευτική τους ικανότητα:

«Του όπλου μου πια την κάννη
δεν ξέρω που να στρέψω
φαντάσματα ή καταπιεστές;
Που να σημαδέψω;».

   Να γιατί επιβάλλεται μια καθαρή ματιά, απαλλαγμένη από προκαταλήψεις:

«Φεγγάρι ετερόφωτο
η δανεική σου λάμψη
στην πλάνη οδηγεί
αυτούς που σε πιστέψανε
στα όνειρα τους
κάνοντας σε πλοηγό».

   Και σίγουρα οι αστροναύτες δε θα είχαν την ίδια αίσθηση τη στιγμή που πλησίαζαν το φεγγάρι, με τους ερωτευμένους που τυφλωμένοι, θαυμάζουν τις ασημένιες αχτίνες του που σχηματίζουν ένα γαλατένιο διάδρομο στη θάλασσα. Η συγκεκριμένη πλάνη δουλεύει καλά στο νου και στην ψυχή, υποσκάπτει και αλλοιώνει τον άνθρωπο, τον κάνει ανίκανο να δει «πέρα απ’ τη μύτη του», ενώ ο εγωκεντρισμός του τον οδηγεί στην αεροβασία και στην αγνόηση των πραγματικών του δυνατοτήτων, όπως περιγράφει παραστατικά ο ποιητής στο ποίημα «Πλαστός Τιτάνας» το οποίο καταχωρώ εδώ ολόκληρο:

«Γιαλιά φορούσα για καιρό
με τους φακούς αγκίστρια
τα μάτια μου ορθάνοιχτα
στην όψη σου στραμμένα

Με ομορφιά ημίθεου
παράστημα τιτάνα
με πανοπλία χρυσαφιά
σμαράγδια στην ασπίδα

Κι όταν μια μύγα πέταξε
και έφτυσε μια πέτρα
χολής πικρής το έκτρωμα
μου ράγισε τις κόγχες

Τα χέρια σήκωσα ψηλά
πέταξα τα γυαλιά μου
μαγεία ήταν κι έφυγε
τα πάντα καθαρίσαν

Ας είναι η μύγα αυτή καλά
που μ’ άνοιξε τα μάτια
κι ο θαυμασμός μου έδωσε
την θέση του στον οίκτο

Νάνος ήσουν πάντοτε
που σέρνονταν σαν φίδι
σκιάχτρο γεμάτο με σπυριά
ανθρώπινο σκουπίδι».

Εδώ παρατηρούμε τη νοοτροπία μιας ευρείας πληθυσμιακής ομάδας ατόμων που ορίζονται ως μάζες και ενεργούν με κανόνες συμπεριφοράς και όρους που υποβάλλονται από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης.

   Συμπερασματικά, ο Γεώργιος-Κάρολος Μ. Τσιλεδάκης με την ποιητική συλλογή του «Όρνια-Λάμιες» αποτυπώνει με κατάλληλο τρόπο βαθιές έννοιες και σύγχρονες κοινωνικές παραμέτρους, που γίνονται άμεσα αντιληπτές από τον μέσο αναγνώστη, ενώ η μετακύλιση του νοήματος συνιστά δυναμική δημιουργική εργασία, όπου ο καθένας προσλαμβάνει αναλόγως του ψυχοπνευματικού του εξοπλισμού. Με απλό κατανοητό λόγο και χωρίς χρήση περίτεχνων λέξεων, ρίχνει το πέπλο του μυστηρίου σε μερικά οφθαλμοφανή ψέματα που κυριαρχούν στη ζωή μας, με μια εικονοπλαστική δύναμη, ανασυρμένη απ’ τη γνήσια ελληνική ποιητική παράδοση, και ως εκ τούτου η προσφορά του πρέπει να εκτιμηθεί θετικά.

   Συγκεκριμένα, συμβολοποιεί τα διάφορα μυθικά και υπερφυσικά τέρατα, ώστε να εκφράσει τις αγωνίες και τις ανάγκες του καθημερινού ανθρώπου, που απομονωμένος στη γωνιά του, του αφαιρείται συνεχώς η δυνατότητα να ενεργήσει και να υλοποιήσει τα οράματά του μέσα από μια συμπιεστική κοινωνική δομή που θέτει όρους τραγωδίας και υπογράφει ένα αμείλικτο πεπρωμένο. Όμως, η φύση μάς έχει διδάξει πολλές φορές ότι λειτουργεί με την δική της ελευθερία, η αυθαιρεσία και η επιβολή κάποια στιγμή θα τιμωρηθούν γιατί αποτελούν εξαίρεση στο νόμο της φυσικής εξέλιξης της ζωής και της διατήρησης της κανονικότητάς της.

21/06/2015

Λάσκαρης Π. Ζαράρης

**  Ο ∆ρ. Γεώργιος-Κάρολος Μ. Τσιλεδάκης γεννήθηκε στην Μπολόνια Ιταλίας. Σπούδασε στο Τµήµα Φυσικής του Αριστοτέλειου Πανεπιστήµιου Θεσσαλονίκης. Απέκτησε διδακτορικό τίτλο στην Πυρηνική Φυσική από το Πολυτεχνείο του Ντάρµσταντ στη Γερµανία και συνέχισε µε µεταδιδακτορικά σε Χαϊδελβέργη και Παρίσι, όπου σήµερα ζει και εργάζεται ως ερευνητής. Έχει εκπληρώσει το στρατιωτικό του καθήκον ως Εύζωνας στην Προεδρική Φρουρά. Η ποιητική του συλλογή «Όρνια-Λάµιες» ζωγραφίζει τραγικά και µε µελανά χρώµατα την αδυναµία ενός προδοµένου από Εφιάλτες αξιοπρεπή ανθρώπου να υπερβεί µόνος του τα σηµερινά υπαρξιακά αδιέξοδα, όντας θύµα ενός αναπόφευκτου πεπρωµένου.

Περισυλλογή.

Αυτή την ώρα το μολύβι δεν αντέχει
πώς να κρύψει ουρανούς και άδεια άστρα;
Σπάζει σε λέξεις που είχαν ομορφύνει
όταν το βλέμμα έριχνε κάστρα.
Καρδιάς αετώματα σκάλιζε με χάρη
κι ήταν αλήθεια της ψυχής το κομμάτι.
Μα μόλις άνοιξε η πόρτα του λάθους
φεύγει η λεπτή του μύτη στη γεύση του πάθους.
Οι στίχοι αγναντεύουν μια θάλασσα μαύρη
βουβά τα καράβια πέφτουν σε ξέρες
σημάδια ανθρώπου θα σβήσουν οι γόμες
τα κόμματα πάλι θα καίνε σαν φλόγες.
Τελείες δεν μπαίνουν σε φως που απλώνει
γραμμές του προσώπου σαν ρήγματα γης
δουλειά αισθημάτων τόσο ρηχών
παλεύω με το όνειρο που είχα μεθύσει.
Σε αγάπης ποτήρια γεμίζω καημό
κι αν πιω λίγο ακόμη δεν τρέχει και κάτι.

20/06/2015

Λάσκαρης Π. Ζαράρης

Χαιρετισμός στους Σοφάδες για τον εκδότη, λογοτέχνη και λαογράφο κ. Θάνο Αθανασόπουλο.

Ομιλία για τη βράβευση του Θάνου Αθανασόπουλου από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Σοφάδων, που πραγματοποιήθηκε στις 18 Ιουνίου 2015 στην αίθουσα του Πνευματικού Κέντρου του Δημαρχείου Σοφάδων.

   Αγαπητές κυρίες, αγαπητοί κύριοι καλησπέρα σας. Απόψε βρίσκομαι στην πόλη σας, μετά από πρόσκληση του φίλου και αξιόλογου μαχητή των γραμμάτων, Θάνου Αθανασόπουλου.

   Θα σας μιλήσω για τον άνθρωπο που γνωρίζω από κοντά, καθώς έχω την τύχη να είμαι συνεργάτης και να δημοσιεύω άρθρα στο περιοδικό «Δευκαλίων ο Θεσσαλός», το οποίο διευθύνει και εκδίδει ο ίδιος με περίσσιο μεράκι, δίνοντας ένα αισθητικό και ποιοτικό αποτέλεσμα, αντάξιο των προσδοκιών του. Στα περιεχόμενα του συγκαταλέγονται λογοτεχνικά κείμενα και επιστημονικά άρθρα, που ξεχωρίζουν για την ευαισθησία, τη γνώση της λογοτεχνικής γραφής και την ευρύτητα σκέψης. Δικαιολογημένα λοιπόν σήμερα, ο «Δευκαλίωνας» έχει καθιερωθεί ως ένα δυναμικό ρεύμα και αποτελεί έναν πνευματικό πυρήνα όπου αποκτούν βήμα ταλαντούχοι νέοι, αλλά και καταξιωμένοι παλιοί δημιουργοί.

   Όλοι οι άνθρωποι που ασχολούνται με το γραπτό λόγο και βρίσκονται στις πνευματικές επάλξεις, έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό κι ένα μοναδικό όπλο∙ την πένα τους, γιατί τα γραπτά μένουν, ενώ τα λόγια τις περισσότερες φορές τα παίρνει ο άνεμος… Στην περίπτωση του αγαπητού φίλου Θάνου Αθανασόπουλου, αυτό το όπλο αποκτά τεράστιες διαστάσεις  καθώς κρούει, με τα εξαίσια άρθρα του στο περιοδικό, τις πόρτες ανθρώπων μη ακουόντων και καταφέρνει να αφυπνίζει επαναπαυμένες συνειδήσεις, με εμπεριστατωμένες απόψεις κι επιτυχημένες εκτιμήσεις πάνω στις τρέχουσες εξελίξεις, που προσεγγίζει από τη σκοπιά ενός ολοκληρωμένου πνευματικού ανθρώπου.

   Η ψυχή είναι κυρίως που ξεχωρίζει τούς «μεγάλους» άνδρες από το πλήθος των θεωρητικών, που δεν έχουν την τόλμη να προχωρήσουν σε πράξεις. Και η ψυχή κάνει τον άνθρωπο -που ακόμη κι αν τον βαραίνουν τα χρόνια στην πλάτη του- να προχωρά στο δρόμο του περήφανα, μην υπολογίζοντας κινδύνους, πιστεύοντας πως, με τον αγώνα του, στο τέλος κάτι θα αλλάξει προς το καλύτερο και το δάκρυ που στάζει σήμερα από τα μάτια των ανθρώπων του λαού, αύριο θα φέρει ένα διάπλατο, ζεστό χαμόγελο στα πρόσωπά τους.

   Ο Θάνος Αθανασόπουλος έχει το χαρακτήρα τού ευθύ, απροσποίητου ανθρώπου που με τον οξύ νου του, αρκεί μια γρήγορη ματιά γύρω του για να αξιολογήσει σφαιρικά την κατάσταση, αλλά και να προβλέψει τα γεγονότα που έρχονται, γιατί κοιτάζει μπροστά χωρίς «παρωπίδες», στηριζόμενος πάντα στις αρχές του και στην αγάπη του για την ιδιαίτερη πατρίδα του, τους Σοφάδες, την ευρύτερη Θεσσαλία και τη χώρα του την Ελλάδα. Στα άρθρα του, στις συζητήσεις και στα τέσσερα βιβλία του που έχουν θέμα τη γενέτειρά του, «ζωντανεύουν» νοσταλγικά, οι αγνοί άνθρωποι του παρελθόντος που δούλεψαν σκληρά τη γη και τις παραδοσιακές τέχνες, απολαμβάνοντας τούς καρπούς του ιδρώτα τους.

   Πιστεύω ακράδαντα πως η συμβολή του πανελληνίως είναι πολύτιμη, πόσο μάλλον στον τόπο όπου γεννήθηκε και έζησε τα παιδικά του χρόνια, με όλο το συναισθηματικό και ψυχολογικό βάρος που μεταβιβάζουν στην ενηλικίωση! Δε χάνει την ευκαιρία να εκφράζεται με τα καλύτερα λόγια για τους Σοφάδες και θεωρώ πως όλοι οι συμπολίτες του πρέπει να νιώθουν περήφανοι γι’ αυτόν! Για τον άνθρωπο που δε διστάζει να κάνει πράξη τούς οραματισμούς του, και το κυριότερο∙ να παρασέρνει όσους ανθρώπους βρίσκονται γύρω του σε υψηλά πνευματικά πλάτη και μήκη, αφού προηγουμένως τούς κάνει να πιστέψουν, ακόμη κι εκείνα που φαντάζουν αδύνατα στην κοινή σκέψη.

   Αγαπητέ φίλε Θάνο Αθανασόπουλε, αισθάνομαι την ανάγκη να σ’ ευχαριστήσω για την εκτίμησή σου στο άτομό μου και για την εμπιστοσύνη σου να μου αναθέτεις σταθερά καθήκοντα κριτή, στους λογοτεχνικούς διαγωνισμούς που διεξάγεις. Επίσης, θα σ’ ευχαριστήσω για όλα αυτά που προσφέρεις στο ανεξάντλητο πεδίο των γραμμάτων με την ποίησή σου και τα λαογραφικά βιβλία σου, δίνοντας ζωντανό παράδειγμα στα νιάτα, που στις μέρες μας πελαγοδρομούν και προσπαθούν να στηρίξουν το βήμα τους στο κατώφλι του μέλλοντος.

   Θα κλείσω τη σύντομη ομιλία μου, με τους εξής στίχους τού αθάνατου ποιητή Γιώργου Σεφέρη, που η ίδια η ζωή σου αποδεικνύει πως τους ενστερνίζεσαι:

«Λίγο ακόμα
θα ιδούμε τις αμυγδαλιές ν' ανθίζουν
τα μάρμαρα να λάμπουν στον ήλιο
τη θάλασσα να κυματίζει
λίγο ακόμα,
να σηκωθούμε λίγο ψηλότερα».

Λάσκαρης Π. Ζαράρης

Νέα Αγχίαλος Βόλου

Για μια άνοιξη που εκκρεμεί όσο υπάρχει άνθρωπος πονεμένος...

Αχθοφόρε της νιότης,

πώς αισθάνεσαι που η ζωή σού αναγνωρίζει μονάχα μια σπίθα,

ένα μέτωπο ιδρωμένο κι έναν κρυφό στεναγμό;

Τα χρόνια περάσανε,

με μια πολύφερτη ελπίδα σκονισμένη στους δρόμους 

το δάκρυ ατέλειωτο,

πάνω που έσφιγγες δυνατά το μέλλον σου

και μύριζες γιασεμί και νυχτολούλουδο.

Γι’ αυτό κομπιάζει η φωνή σου όταν πας να προφέρεις

έναν ήλιο και μια θάλασσα

τα φωνήεντα δεν επαρκούν,

τα σύμφωνα σβήνουν με το κυμάτισμα της μοίρας  

με το σφυροκόπημα της καρδιάς πάνω στο σίδερο των λόγων σου.

Τo ρήμα «αγαπώ» φλέγεται∙

αγαπώ εσένα, αγαπώ τον διπλανό μου, αγαπώ τον κόσμο όλον

αγαπώ εσένα που πονάς.

Αλήθεια, οι πόρτες κλειστές σε κάθε απόφασή σου να αγωνιστείς

οι άγγελοι που περίμενες σκιάζουν το ανηφόρι σου

κι ακόμη διαγράφουν απ’ τους χάρτες του ουρανού

τούς μύχιους πόθους σου.

Κάποτε όμως ήσουν αστραφτερή μέρα

και άγγιζες με το μαγνάδι σου πρόσωπα απελπισμένα,

αγάλματα που ριγούσαν στο ατόφιο βλέμμα σου 

ενώ οι μορφές τής ιστορίας σε αγκάλιαζαν

και οι ήρωες σε μάγευαν…

Δεν σου ταιριάζει το σώμα που διαπερνά η πίκρα

δεν ελκύουν τα χείλη που σαν ξεκούρδιστες χορδές

δεν τραγουδούν μα θορυβούν ασυγχρόνιστα.

Ούτε πρέπει να νιώθεις συντροφιά σου μια μαργαρίτα

που μαδά η ξεθυμασμένη ψυχή μαζί με το παράπονο του φεγγίτη

στέλνοντας ένα αποφλοιωμένο φως,

λάμψη άρνησης, ηδονική παραίτηση

και άκομψη ευχή…

Μένει λοιπόν να οπλιστείς με την ανάσα σου

που γράφει στους τοίχους τοπία ζωηρά

και μια λαχτάρα

σαν σημαία ενός περιπλανώμενου αύριο ανεμίζει

φυγαδεύοντας όνειρα θαμπά

μες της καρδιάς το ώριμο μεθύσι.

Λάσκαρης Π. Ζαράρης

**  Έπαινος στους Λ΄ Πανελλήνιους Δελφικούς Αγώνες Ποίησης.

Ενημέρωση από την Ε.Τ.Ε.Π. Κερατσινίου για την 29η Έκθεση Βιβλίου στο Πασαλιμάνι.

29^η ΕΚΘΕΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ ΣΤΟ ΠΑΣΑΛΙΜΑΝΙ

Η Εταιρεία Τεχνών Επιστήμης και Πολιτισμού Κερατσινίου συμμετέχει στην έκθεση βιβλίου στο Πασαλιμάνι με έργα των μελών της. Μπορείτε να την βρείτε στο περίπτερο αρ.11, στην αρχή της Έκθεσης.

Σας πληροφορούμε ότι το Σάββατο, 20 Ιουνίου και ώρα 9:30 μ.μ., στον ειδικό χώρο εκδηλώσεων της έκθεσης, η κυρία Σταυρούλα Ζώρζου, συγγραφέας, συνθέτης και επιστήμων θα παρουσιάσει το βιβλίο της «ΚΕΝΤΩ ΤΟ ΚΕΡΑΤΣΙΝΙ ΜΕ ΣΤΙΧΟΥΣ».

Επίσης το Σάββατο, 27 Ιουνίου και ώρα 9 μ.μ., στον ειδικό χώρο εκδηλώσεων της έκθεσης, ο κύριος Δημήτρης Κοριζής, Ταμίας του Δ.Σ. της Ε.Τ.Ε.Π. Κερατσινίου θα μιλήσει με θέμα «ΠΕΡΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΌΤΗΤΟΣ».

Η παρουσία σας θα είναι τιμή και χαρά για μας.

Το Δ.Σ.

Πέντε σατιρικά ποιήματα του Παύλου Πολυχρονάκη.

ΦΤΩΧΟΓΕΙΤΟΝΙΑ

Του Μπιρμπίλη το φαράσι,

του Μικέλη το σφυρί,

μια στη φέξη, μια στη χάση

στο τραπέζι το τυρί.

Σουβατζής ο Μαστραχάλιας

παλιατζής ο Ντιγριντής,

ο στηθόδεσμος της Βάλιας

αργολάβος και καντής.

Σπιρτοκούτια τα σπιτάκια,

που και που ένα γιασεμί

δέκα σε δυο καμαράκια

μετρημένο το ψωμί…

Μεροδούλι – μεροφάι

η ζωή μας προσπερνά

και μας σέρνει και μας πάει

σε αξιοθρήνητα στερνά. 

ΦΕΛΛΟΙ ΚΑΙ ΚΑΙΡΟΣΚΟΠΟΙ

Σαν κολιτσίδες

σ’όλους κολλούν,

ψευτοατσίδες

που προκαλούν.

Όπου φυσάει,

(έξις κακή)

και κονομάει...

αυτοί εκεί!

Αλλάζουν χρώμα

στο «πι» και «φι»

πίστη και κόμμα

μα και γραφή.

Παίρνουν και τάζουν

χωρίς ντροπή,

γελούν – σφαδάζουν...

σαν αστραπή.

Τέτοιους ανθρώπους

θα βρεις πολλούς:

Τους καιροσκόπους

και τους φελλούς.

Που μας πηδάνε

και παν ψηλά,

μας κυβερνάνε

και τρων’ καλά.

Μας κάνουν όλους

πολύ φτωχούς,

μας δίνουν ρόλους...

πολύ ρηχούς...

Δεν είναι κρίμα,

(χωρίς νταβά...)

αυτοί στο χρήμα

κι εμείς ντορβά;

 ΓΕΡΟΝΤΟΕΡΩΤΑΣ

Σαν σε βρει γεροντοέρως,

δεν του λες πως είσαι γέρος

γιατί από την ανοία

έχεις χάσει τα ηνία

του μυαλού σου, και πιστεύεις

πως μπορείς να βαρβατεύεις

με τα δάχτυλα, τη γλώσσα

και με φάρμακα καμπόσα,

όπως είναι: Το βιάγκρα,

κάποιας γύφτισσας η χάντρα,

το Λεβίτρα, οι Ενέσεις…

και ξεχνάς προϋποθέσεις:

Να μην έχεις την καρδιά σου.

Σάκχαρο και τα νεφρά σου.

Πλούσια τα ρευματικά σου

και τα γαστρεντερικά σου.

Πανταχού… τα αρθριτικά σου

και τα ορθοπεδικά σου.

Ψόφια τα υδραυλικά σου…

Στείρα τα ορμονικά σου.

Ορυχείο το αλάτι^*.

Πρόβλημα με τον προστάτη,

το συκώτι, τα πνευμόνια.

Τα ασήκωτα τα χρόνια.

Την ακράτεια λυμάτων

(ούρων και περιττωμάτων).

Να μην έχεις λαθρακιάσει^**

Να ‘χεις εξ ιδίων στάση…

και όχι κίνηση με… τρία…

με το «Πι» και βακτηρία.

* Πλούσια άλατα στις αρθρώσεις

** Οστεοπόρωση

ΤΑ ΠΑΡΑΣΙΤΑ

Σιόγαμπρος, κούκος και κισσός, να ζούνε δεν το αξίζουν

γιατί την ζήση όλη τους, σε άλλους την στηρίζουν.

Ο κούκος που τα τέκνα του άλλο πουλί του βγάζει.

Το «σκατοδέντρι» ο κισσός, που πάντα αγκαλιάζει

άλλο δεντρό, το απομυζά και τρέφεται από κείνο.

Και ο φουκαράς ο σιόγαμπρος που πίνει το κινίνο

μέρα και νύχτα, ολιχρονίς, διότι συμφορά του,

του ‘χουνε το κρεβάτι του, δίπλα στην πεθερά του. 

Εις ΘΕΟΚΟΥΦΟΝ ΠΟΥ ΔΕΝ ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΧΕΤΑΙ

Κουφάλογο ήσουν άτυχε σε όλη τη ζωή σου

μα έλεγες οξύτατη πως ειν’ η ακοή σου.

Και μια φορά που εκδρομή πήγες εις το Παρίσι

και στη «Νορτ Νταμ»* ευρέθηκες, λέν’ είχες απορήσει,

οι βροντερές καμπάνες της γιατί δεν εκτυπούσαν,

ενώ την ίδια τη στιγμή στην διαπασών ηχούσαν.

Πρόσκληση παρουσίασης της ποιητικής συλλογής της Άννας Πάτσου: "Ποιεί ο Έρωτας".

Πρόσκληση για τη συμμετοχή λογοτεχνών σε ανθολογίες των εκδόσεων ΟΣΤΡΙΑ.

Κριτικό σημείωμα για τη δοκιμιακή μελέτη και ανθολογία της Παναγιώτας Χριστοπούλου-Ζαλώνη: «Ο Ελληνικός στίχος και η εξέλιξή του από τον 10ο αιώνα μέχρι σήμερα», εκδόσεις Αγγελάκη, Αθήνα, 2015.

   Η Παναγιώτα Χριστοπούλου-Ζαλώνη εξέδωσε την παρούσα δοκιμιακή μελέτη, που αποτελεί καρπό σοβαρής έρευνας και διαρκούς αγάπης για την ευγενέστατη των τεχνών, την ποίηση. Το έργο παρέχει σημαντικές πληροφορίες, σταχυολογημένες από το διαδίκτυο (Βικιπαίδεια) και από ποικίλη βιβλιογραφία. Η συγγραφέας, από τη θέση της προέδρου του λογοτεχνικού σωματείου «Ξάστερον» και της διευθύντριας του λογοτεχνικού περιοδικού «Κελαινώ», βρίσκεται σε άμεση επαφή με τις εξελίξεις που έχει να παρουσιάσει η ποίηση τού παρελθόντος αλλά και η σύγχρονη ποίηση. Η ίδια, εξασκούμενη ποιήτρια και ανοιχτή στους οραματισμούς για βελτιστοποίηση του υλικού που συνθέτει κάθε ποίημα και της αντίστοιχης φόρμας που το αναδεικνύει, τοποθετεί το λιθαράκι της στο ευρύτερο από τα εγχώρια δεδομένα ποιητικό εποικοδόμημα.

   Στο βιβλίο της την απασχολούν η ιστορική εξέλιξη του δεκαπεντασύλλαβου στίχου, που αποτελεί τον εθνικό μας στίχο και όπως έγραψε ο Σεφέρης γι’ αυτόν: «το βαθύτερο κυμάτισμα της λαλιάς μας», και η εμφάνισή του στη βυζαντινή ποίηση μέχρι να φτάσει στο σημείο να επικρατήσει ως ομοιοκατάληκτος στίχος στην Κρητική λογοτεχνία, από τον Στέφανο Σαχλίκη. Τα προερχόμενα από την Ευρώπη, μετρικά και ρυθμικά συστήματα, όπως το θαυμαστό σονέτο -Πετραρχικό και Σαισπηρικό-, η Γαλλική Μπαλλάντα και άλλα εξασκούν μεγάλη γοητεία στον δημιουργό που τείνει να δοκιμάζει τις ικανότητές του μέσα από μια καθορισμένη ποιητική μορφή, δίνοντας στο αναγνωστικό κοινό τουλάχιστον επαρκείς στίχους, για να μην πω αξιομνημόνευτους.

   Το ευρύ πεδίο τής παραδοσιακής ποίησης αναλύεται διεξοδικά με τις στέρεες απόψεις και την εμπεριστατωμένη γνώση της Παναγιώτας Ζαλώνη, η οποία δίνει «οδηγίες προς ναυτιλλομένους», μερικές ποιητικές συμβουλές, ώστε να χρησιμοποιήσει κάθε εραστής της ποίησης -αρχάριος ή μη- στην πορεία του για την ποιητική του ωριμότητα. Επισημαίνει χαρακτηριστικά λάθη και κακοτοπιές στις οποίες συνηθίζουν να πέφτουν οι καινούργιοι ποιητές, αξιοποιώντας την ιδιότητά της ως κριτικού στους διαγωνισμούς του «Κελαινώ» και όχι μόνο. Η συγγραφέας περιδιαβαίνει -μέσω των τελευταίων αιώνων- τα ποιητικά ρεύματα και τις σχολές που ενστερνίστηκαν οι δημιουργοί για να σχηματίσουν τον ποιητικό τους λόγο, άλλοτε πιστοί σε όλες τις αρχές που απαιτούσαν, άλλοτε υιοθετώντας μια πιο διαλλακτική στάση εκμεταλλευόμενοι τα θετικά στοιχεία κάθε σχολής και απορρίπτοντας τα αρνητικά.

   Ο χειρισμός του θέματος από τη συγγραφέα, με βοήθησε να λύσω ορισμένες απορίες που είχα συγκεντρώσει στο μυαλό μου διαβάζοντας στο παρελθόν συγγράμματα που αφορούσαν τη ρυθμομετρική ποίηση, σε μια χρονική περίοδο που προσπαθούσα να ανακαλύψω καινούργιες μορφές έκφρασης, πέραν του ελεύθερου στίχου. Κι έτσι υπέπεσα στο λάθος να συνθέσω ιαπωνικής προέλευσης συμπυκνωμένα στιχουργήματα -δηλαδή Χαϊκού-, με ομοιοκαταληξία, κάτι που διευκρινίζει η συγγραφέας στη σελίδα 112 του βιβλίου ότι πρέπει να αποφεύγεται, εκτός αν χρησιμοποιείται σε ενδιάμεσες θέσεις, δημιουργώντας συνηχήσεις και παρηχήσεις, χαρακτηριστικό που θεωρείται αποδεκτό στα Χαϊκού.

   Το γεγονός ότι η συγγραφέας δεν παίρνει ολοκληρωτικά το μέρος ούτε της παραδοσιακής ποίησης, ούτε της νεωτερικής ποίησης αποτελεί το κυριότερο πλεονέκτημα του βιβλίου. Αποκαλύπτει με ευαισθησία ότι το κάθε είδος έχει τις δικές του απαιτήσεις και ο δημιουργός δεν πρέπει να υποπίπτει στην ευκολία, αλλά χρησιμοποιώντας την ελευθερία και τη γνώση των ποιητικών μορφών να συνθέτει αξιόλογα έργα. Ακόμη και διαμέσω του ελεύθερου στίχου να δίνει αισχυντηλά ποιήματα (όπως γράφει στη σελίδα 137), ποιήματα δηλαδή που δεν ξεγυμνώνονται ολότελα ποτέ, θεωρώντας αυτό ακριβώς ως βασικότερο κριτήριο για τη σύνθεση ποιοτικού ελευθερόστιχου ποιήματος.

   Η Παναγιώτα Ζαλώνη συμπληρώνει τις θεωρητικές γνώσεις που μας προσφέρει, με παραδείγματα διάφορων ποιητικών μορφών στις οποίες μεγαλούργησαν οι αθάνατοι ποιητές του παρελθόντος (Λορέντζος Μαβίλης, Κώστας Ουράνης, Κωστής Παλαμάς, Κώστας Καρυωτάκης, Γεώργιος Σεφέρης και άλλοι), αλλά και παραδείγματα αξιόλογων σύγχρονων ποιητών (όπως ο Γεώργιος Πετρόπουλος) που ακολουθούν τα χνάρια των παλιών, και όλα αυτά με τρόπο που μπορούν να αφομοιωθούν κατάλληλα οι προϋποθέσεις κάθε ποιητικής μορφής.

   Κατά την άποψή μου, ο άμεσος και απώτερος στόχος της Παναγιώτας Ζαλώνη έχει επιτύχει, όπως περιγράφει στο εισαγωγικό σημείωμα της έκδοσης: «Προσπάθησα να συμπτύξω τα θέματα σ’ ένα βιβλίο εύχρηστο για τους εργάτες της ποίησης και ιδιαίτερα τους αρχάριους, οι οποίοι αργότερα μόνοι τους θ’ αναζητήσουν περισσότερες πληροφορίες». Πράγματι, η παρούσα μελέτη αποτελεί το ιδανικότερα κέντρισμα του ιδεολογικού, πνευματικού και συναισθηματικού πεδίου των δημιουργών και αυξάνει το ενδιαφέρον τους για περαιτέρω διερεύνηση στη συγκεκριμένη μορφή που τους γοητεύει και επιθυμούν να εξασκηθούν, ή απλώς να εντυπώσουν στη μνήμη τους μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα για το φαινόμενο «ποίηση» και τις λεπτομέρειές του, κρυφές ή φανερές. Σίγουρα η γνώση εξασφαλίζει μεγαλύτερη ελευθερία και δυνατότητα χειρισμού τού ποιητικού υλικού, πέρα από το προσωπικό ταλέντο.

   Στο τέλος του βιβλίου, ανθολογούνται σύγχρονοι ποιητές (της γενιάς του 2000 και μετά), προκειμένου η μελέτη των ποιημάτων τους να καταστεί γόνιμος διάλογος με το ποιητικό σύμπαν κάθε δημιουργού και να εξαχθούν πολύτιμα συμπεράσματα για το πού κατευθύνεται η ποίηση σήμερα, ποιες αρχές την επηρεάζουν, ποιοι παράγοντες την καθορίζουν. Και το βασικότερο όλων -κάτι που μας προτρέπει εμμέσως η συγγραφέας μεταχειριζόμενη με μετριοπάθεια το ποιητικό φαινόμενο- να αποφεύγουμε τις αβασάνιστες ρήσεις που μόνο κακό κάνουν στην ποίηση, και να σκύψουμε με σεβασμό στη μελέτη της.

14/06/2015

Λάσκαρης Π. Ζαράρης