Ολόκληρη η σελίδα 32 στο Κυριακάτικο (23 Οκτωβρίου 2011) φύλλο της εφημερίδας «Φιλελεύθερος» Κύπρου είναι αφιερωμένη στο βιβλίο του Ν. Μπατσικανή για την Κύπρο.
Συγγραφέας, ποιητής, μελετητής και αξιωματικός ε.α. ο Νίκος Μπατσικανής είναι ο πρώτος Ελλαδίτης που καταπιάστηκε με το συγκεκριμένο θέμα. Μέσα από το βιβλίο του «Η προσφορά της Κύπρου στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο - μια άγνωστη πτυχή του Ελληνισμού» (εκδόσεις Βεργίνα, 2011) μαθαίνουμε άγνωστες πτυχές της ιστορικής αυτής «συνέργειας» των Ελλήνων. Το βιβλίο του μάλιστα έχει αποσπάσει το Α΄ βραβείο στο διεθνή διαγωνισμό του «Ελληνικού Πνευματικού Ομίλου Κυπρίων».
Μελέτησε τα τεκμήρια που αποδεικνύουν τη συμβολή της Κύπρου στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Με πολλά και άγνωστα ντοκουμέντα και στοιχεία, απέδειξε την παρουσία χιλιάδων Κυπρίων στην Ελλάδα, που πολέμησαν δίπλα-δίπλα με τους Ελλαδίτες αδελφούς τους εναντίον των Γερμανών και Ιταλών εισβολέων. Και επιβεβαίωσε πως η μικρή Κύπρος λογίζεται ως η χώρα που είχε, σε αναλογία με τον πληθυσμό της, τη μεγαλύτερη ανθρώπινη συμμετοχή στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
- Τι σας οδήγησε να γράψετε ένα βιβλίο για την προσφορά της Κύπρου στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο;
Τρεις λόγοι: Ο ένας είναι η αγάπη που έχω, από παιδί, για την Κύπρο μας, επειδή αυτή αποτελεί ένα κομμάτι του ελληνισμού, που τόσα έχει υποστεί από τους διάφορους κατακτητές και τμήμα της εξακολουθεί να τελεί υπό τουρκική κατοχή. Ανέκαθεν ριγούσα με τα κατορθώματα των Κυπρίων αγωνιστών, ειδικώς με αυτά των ηρώων του απελευθερωτικού αγώνα από τους Άγγλους. Ο δεύτερος οφείλεται στο ότι θέλησα να ερευνήσω και να μάθω για την προσφορά αυτή, καθώς δεν γνώριζα καλά τα γεγονότα της ιστορικής αυτής περιόδου, μιας και είμαι γεννημένος πολύ αργότερα από την εποχή του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ο τρίτος λόγος οφείλεται στην προσωπική ευαισθησία -και της οικογένειάς μου- για το θέμα, δεδομένου πως ο αδελφός του πατέρα μου, Νικόλαος Ιωάννου Μπατσικανής, του οποίου φέρω το τιμημένο όνομα, έδωσε το αίμα του για την Ελλάδα, στον πόλεμο αυτό, μαχόμενος στην ελληνοαλβανική μεθόριο, όπου και σκοτώθηκε σε ηλικία μόλις 26 ετών, σε εχθρική επιδρομή. Αφορμή της συγγραφής υπήρξε η προκήρυξη διεθνούς διαγωνισμού συγγραφής ιστορικής μελέτης, με θέμα: «Η συμβολή της Κύπρου στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο», από τον «Ελληνικό Πνευματικό Όμιλο Κυπρίων», με συνδιοργανωτές: την Κυπριακή πρεσβεία και το «Σπίτι της Κύπρου» στην Αθήνα, καθώς και το σύλλογο «Φίλοι του Πολεμικού Ναυτικού Ελλάδας».
- Τι καινούργιο επιφέρει το βιβλίο σας;
Αν και δεν είναι σωστό να μιλήσω εγώ για την εργασία μου, θα έλεγα πως τεκμηριώνει με πολλά και άγνωστα, στους πολλούς, ντοκουμέντα, την προσφορά της Κύπρου στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και την παρουσία χιλιάδων Κυπρίων στην Ελλάδα, όπου πολέμησαν δίπλα-δίπλα με τους Ελλαδίτες αδελφούς τους εναντίον των Γερμανών και Ιταλών εισβολέων. Η παράθεση των γεγονότων αρχίζει λίγο πριν την κήρυξη του πολέμου, πηγαίνει στις πρώτες μέρες μετά την έναρξή του, οπότε και άρχισε η στρατολόγηση των Κυπρίων, συνεχίζεται με την πορεία τους στα εκπαιδευτικά κέντρα και την προώθησή τους στα μέτωπα του πολέμου.
Ύστερα, γίνεται αναφορά στις εκδηλώσεις συμπαράστασης των Κυπρίων προς την Ελλάδα, μετά την επίθεση των Ιταλών στη χώρα μας, στην κατάταξη Κυπρίων που βρίσκονταν στην Ελλάδα το 1940 στον Ελληνικό Στρατό, στα γεγονότα που ακολούθησαν εδώ με την κατάρρευση του μετώπου, σκοτωμούς κι αιχμαλωσίες Κυπρίων, συμμετοχή τους στη μάχη της Κρήτης, αλλά και ένταξή τους σε αντιστασιακές οργανώσεις στην κατεχόμενη, πλέον, Ελλάδα.
Ενδεικτικώς, αναφέρω τα όσα έχει δηλώσει, για τη συμμετοχή των Κυπρίων στον Αντιφασιστικό Αγώνα της Ελλάδας, ο Μανώλης Γλέζος σε τηλεοπτική εκπομπή. Πολύτιμες στην έρευνά μου θεωρώ συνεντεύξεις διασήμων, από την Ελλάδα και το εξωτερικό, σχετικώς με την προσφορά της Κύπρου στον αγώνα των Συμμάχων μας εναντίον του Άξονα, εκδηλώσεις μνήμης που γίνονται κάθε χρόνο, σε όλο τον κόσμο, όπου και τιμώνται Κύπριοι βετεράνοι, όπως ο πρώην πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Γλαύκος Κληρίδης, ομιλίες καθηγητών πανεπιστημίου, υπουργών, πρωθυπουργών και προέδρων φορέων, για τα γεγονότα εκείνα, στοιχεία που βρήκα σε εφημερίδες της Κύπρου, περιόδου 1940-50, αλλά και στον ηλεκτρονικό Τύπο της εποχής μας.
Στην προσφορά αυτή, της Κύπρου, εκτός από τους τιμημένους νεκρούς κι αιχμαλώτους, αναφέρω κι άλλους τρόπους με τους οποίους η Κύπρος συνεισέφερε, όπως οικονομική βοήθεια προς την Ελλάδα. Πρόκειται για το πρώτο, μέχρι στιγμής, βιβλίο Ελλαδίτη, για το θέμα αυτό, μελέτη που έγινε όντας μακριά από τις πηγές, τα πρόσωπα και τα γεγονότα της περιόδου που αναφέρομαι.
- Μιλήστε μας για τα ντοκουμέντα που παρατίθενται στο βιβλίο.
Στη μελέτη μου παραθέτω, κυρίως, ντοκουμέντα που έχουν περιγράψει αυτόπτες μάρτυρες, δηλαδή, πολεμιστές (Κύπριοι και ξένοι) του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Τα γεγονότα τεκμηριώνονται και με δηλώσεις (σε επετείους, αφιερώματα κι εκδηλώσεις μνήμης) επιφανών πολιτικών και στρατιωτικών, της περιόδου εκείνης, αλλά και σύγχρονων μελετητών, από την Ελλάδα και χώρες του εξωτερικού. Όλοι αυτοί έχουν αναγνωρίσει την προσφορά του Κυπριακού Συντάγματος στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, αν και η Κύπρος τελούσε υπό αγγλική κατοχή. Αναφορές στη συμμετοχή των Κυπρίων στον Αντιφασιστικό Αγώνα υπάρχουν και από καταχωρήσεις, άρθρα, δημοσιεύματα και φωτογραφίες πολλών ανταποκριτών και δημοσιογράφων, στον ημερήσιο και περιοδικό Τύπο της εποχής (1940 - 1950), σε Ελλάδα, Κύπρο, Μεγάλη Βρετανία και άλλες χώρες. Παραθέτω στοιχεία που βρέθηκαν σε αρχεία που κατέχουν: ο Παγκύπριος Σύνδεσμος Βετεράνων Πολεμιστών Β΄ Π. Π. και τα Υπουργεία Άμυνας Ελλάδας, Κύπρου, Μεγάλης Βρετανίας και άλλων χωρών. Ο ίδιος επισκέφτηκα στρατιωτικά νεκροταφεία, όπου βρίσκονται θαμμένοι Κύπριοι που φονεύθηκαν σε επιχειρήσεις του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Στοιχεία άντλησα από το Διαδίκτυο και τα παρακάτω βιβλία:
1. Γλαύκου Κληρίδη: «Η πορεία μιας χώρας», εκδόσεις «Ελληνικά Γράμματα», 2006.
2. Γεωργίου Γεωργή: «Η Αγγλοκρατία στην Κύπρο. Από τον αλυτρωτισμό στον αντιαποικιακό αγώνα», Αθήνα, 1999.
3. Ανδρέα Χριστοφή: «Αναδρομή της Ιστορίας Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου 1939-1945 και η συμβολή της Κύπρου», έκδοση «Παγκυπρίου Συνδέσμου Πολεμιστών Β΄ Π. Π.», Λεκωσία,1998.
4. Ανδρέα Μ. Γεωργίου: «Οι Κύπριοι στρατιώτες στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο», Λευκωσία Κύπρος, 2001.
5. Κορνήλιου Χατζηκώστα: «Το “όχι” της Κύπρου το ’40», εκδόσεις «Ρower Ρublishing».
6. «Στρατιωτική Επιθεώρηση», Μάρτιος - Απρίλιος 1991.
7. Μανώλη Γλέζου: «Εθνική Αντίσταση 1940-1945», εκδόσεις «Στοχαστής», Αθήνα 2006.
8. Αναμνηστικό λεύκωμα «Παγκυπρίου Συνδέσμου Πολεμιστών Β΄ Π. Πολέμου». 60χρονα ίδρυσης του Κυπριακού Συντάγματος, Λευκωσία, 1999.
9. Αναμνηστικό Λεύκωμα «Παγκυπρίου Συνδέσμου Πολεμιστών Β΄ Π. Πολέμου». 50ή Επέτειος Αντιφασιστικής Νίκης, αποκαλυπτήρια του Μνημείου Πεσόντων, σε εκδήλωση μνήμης και τιμής, Λευκωσία, 1995.
10. Αναμνηστικό Λεύκωμα «Παγκυπρίου Συνδέσμου Πολεμιστών Β΄ Π. Πολέμου». 50ή Επέτειος Αντιφασιστικής Νίκης, «Συμμετοχή και Συνεισφορά της Κύπρου στον Β΄ Π. Π., Λευκωσία, 1995.
11. Αναμνηστικό λεύκωμα «Παγκυπρίου Συνδέσμου Πολεμιστών Β΄ Π. Πολέμου». 52η Επέτειος Αντιφασιστικής Νίκης, Λευκωσία, 1997.
Ορισμένα από τα παραπάνω βιβλία μού έδωσαν από τον «Παγκύπριο Σύνδεσμο Πολεμιστών Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, άλλα από το «Σπίτι της Κύπρου» στην Αθήνα και κάποια ανακάλυψα σε ελληνικές βιβλιοθήκες ή σε βιβλιοπωλεία Ελλάδας - Κύπρου, ο ίδιος ή με τη βοήθεια φίλων μου που ζουν στην Κύπρο (Ελλαδίτες και Κύπριοι). Όλες οι πηγές αναφέρονται στο τέλος του βιβλίου.
600 νεκροί, 2.500 αιχμάλωτοι.
-Μιλήστε μας για τους αιχμαλώτους και τους νεκρούς.
Πάνω από 600 Κύπριοι έπεσαν στα πεδία των μαχών και βρίσκονται θαμμένοι σε 56 στρατιωτικά κοιμητήρια 17 χωρών: Μέση Ανατολή, Αφρική, Ελλάδα (100) κι Ευρώπη, γενικώς.
Στο βιβλίο παρατίθεται πλήρης κατάλογος των νεκρών κι αιχμαλώτων Κυπρίων, όπως αυτός είναι ενημερωμένος, στις μέρες μας, από τον «Παγκύπριο Σύνδεσμο Βετεράνων Πολεμιστών Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου».
Επίσης, 2.500 Κύπριοι αιχμαλωτίστηκαν, οι περισσότεροι στην Ελλάδα, και κρατήθηκαν σε διάφορα στρατόπεδα συγκέντρωσης: έξι στη Γερμανία κι ανά ένα σε Βέλγιο, Τσεχοσλοβακία, Γιουγκοσλαβία και Ιταλία. Από τους αιχμαλώτους, ορισμένοι πέθαναν από στερήσεις, κακουχίες και σκληρές συνθήκες εργασίας, ενώ άλλοι εκτελέστηκαν.
Προσθέτω και τους χιλιάδες τραυματίες πολέμου, που στο υπόλοιπο της ζωής τους έζησαν με πόνους ή στερούμενοι το πολύτιμο αγαθό της αρτιμέλειας.
27 χιλιάδες Κύπριοι κατετάγησαν στις Βρετανικές Δυνάμεις
- Ποια ήταν τελικά η συμμετοχή των Κύπριων εθελοντών;
Από την έναρξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, Σεπτέμβριο του 1939, έως και το 1950, καθώς η ειρήνη έπρεπε να διαφυλαχτεί και για αρκετό διάστημα μετά τη λήξη του, κατετάγησαν στις Βρετανικές Ένοπλες Δυνάμεις: 27.000 Κύπριοι, περίπου. Ενώ υπηρεσίες προσέφεραν, στον Ελληνικό Στρατό, και πολλοί Κύπριοι που ζούσαν στην Ελλάδα την περίοδο εκείνη, ή κατάφεραν να φτάσουν στη χώρα μας από την Κύπρο και άλλα μέρη του εξωτερικού όπου βρίσκονταν. Οι Κύπριοι στρατευμένοι πήραν μέρος σε όλα τα Μέτωπα του Πολέμου, σε Μέση Ανατολή, στην Αφρική, στην Ελλάδα και σε πολλές χώρες της Ευρώπης.
Έτσι, η μικρή Κύπρος λογίζεται ως η χώρα που είχε, σε αναλογία με τον πληθυσμό της, τη μεγαλύτερη ανθρώπινη συμμετοχή στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Εκτός από τις πολύτιμες υπηρεσίες, τις οποίες προσέφερε το Κυπριακό Σύνταγμα των αντρών, σημαντική χαρακτηρίστηκε και η συμβολή των Κυπρίων γυναικών στον Αγώνα κατά του Άξονα, στο πλευρό των Βρετανών, αν λάβουμε υπ’ όψη μας την κοινωνική θέση της γυναίκας τα χρόνια εκείνα. Η κατάταξή τους χαρακτηρίστηκε πρωτοποριακή, δεδομένων των αντιλήψεων της Κοινωνίας του 1939. Στο Γυναικείο Σώμα (Α.Τ.S.) και (W.Α.Α.Fs) υπηρέτησαν 800 Κύπριες, περίπου.
Επίσης μεγάλη υπήρξε η συμμετοχή Κυπρίων γυναικών στις τάξεις του Ερυθρού Σταυρού στην Αγγλία, στην Ελλάδα, μα και σε όλη την Ευρώπη.
- Τι σας έκανε μεγαλύτερη εντύπωση από την έρευνά σας;
Το γεγονός ότι οι Κύπριοι στρατεύτηκαν στο πλευρό του κατακτητή τους, προκειμένου να αντιμετωπίσουν εχθρούς που απείλησαν την παγκόσμια ειρήνη. Επίσης, η συμπαράσταση των αδελφών μας Κυπρίων στον αγώνα της Ελλάδας εναντίον Γερμανών και Ιταλών, όπως έπραξαν και σε όλους τους εθνικούς αγώνες (1821, 1897, 1912-13, 1922 και Α΄ Παγκόσμιο).
Ποιος είναι ο Νίκος Μπατσικανής
Συγγραφέας, ποιητής, μελετητής, αξιωματικός ε.α. Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Πελασγία Φθιώτιδας. Ζει στην Αθήνα και στον τόπο του. Μέλος της «Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών» και «Πανελλήνιας Ένωσης Λογοτεχνών». Επίτιμος πρόεδρος λογοτεχνικού ομίλου «Ξάστερον» και υπεύθυνος Δημοσίων Σχέσεων λογοτεχνικού περιοδικού «Κελαινώ». Ειδικός σύμβουλος και κεντρικός ομιλητής Ολυμπιάδας Γραμμάτων 2004, σε όλη τη χώρα.
Συμπεριελήφθη στα «Πρόσωπα της Χρονιάς» 2004, για την προσφορά του στον πολιτισμό και στον άνθρωπο. Μελέτη του για την ελληνική γλώσσα έτυχε επικρότησης της Ακαδημίας Αθηνών. Αρθρογραφεί σε περιοδικά κι εφημερίδες με δοκίμια, άρθρα και μελέτες. Έργα του συμπεριλαμβάνονται σε ανθολογίες και σελίδες φορέων στο Διαδίκτυο, ενώ πολλά από αυτά έχουν μεταφραστεί σε διάφορες γλώσσες κι έχουν δημοσιευτεί σε ξένα έντυπα. Έχει διατελέσει μέλος κριτικών επιτροπών σε λογοτεχνικούς διαγωνισμούς, όλων των ειδών του γραπτού λόγου και υπήρξε εισηγητής συνεδρίων, ενώ συνδιοργάνωσε Εργαστήρι Γλώσσας. Παρουσίασε το έργο μεγάλων δημιουργών και ανθρώπων του Πνεύματος και της Τέχνης, όπως: Χατζιδάκι, Θεοδωράκη, Σολωμού, Ελύτη, Ρίτσου, Μαρίας Κάλας, Λόρκα, Γρηγόρη Μπιθικώτση κ.ά. Δίνει διαλέξεις και παραστάσεις, με θέματα: «Από τη Σταύρωση στην Ανάσταση, Ελληνική Γλώσσα, Αιγαίο, Αλησμόνητες Πατρίδες, Ολυμπιακοί Αγώνες, Ξενιτιά, Έρως - Αγάπη, Ελληνική Ποίηση, Φιλέλληνες Λογοτέχνες, Κύπρος, Κωνσταντινούπολη, Αθήνα» κ.ά.
Βιβλιογραφία: 1.«Σημάδια», ποίηση, 2001, «Βιβλιοεκδοτική Αθηνών». 2.«Εξ ουρανού», ποίηση, 2002 και 2003, «Βιβλιοεκδοτική Αθηνών». 3. «Νόστιμον Ήμαρ», ποίηση, 2004, «Φιλιππότης». 4. «Αγρυπνία», ποίηση, 2006, «Γαβριηλίδης». 5. «Στο φως», ποίηση, 2007, «Χάρης Πάτσης». 6. «Θραύσματα», δοκίμια, 2008, «Οδός Πανός». 7. «Στον Παράδεισο», διηγήματα, 2009, «Γαβριηλίδης». 8. «Η προσφορά της Κύπρου στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο», ιστορική μελέτη, 2011, «Βεργίνα».
Ελληνικός Πολιτιστικός Όμιλος Κυπρίων (ΕΠΟΚ)
